Ankara gibi Gölbaşı ve yöresi de en eski medeniyetlerin yerleşim alanlarından biridir. Gölbaşı sınırları içinde -çok bilinmemekle birlikte- buranın eski tarihine ışık tutan sit alanı ve ören yerleri bulunur. Yapılan kazı ve araştırmalarda bölgede ilk Tunç, Hitit İmparatorluğu, Roma ve Bizans dönemlerine ait bulgulara rastlanmıştır. Bunlardan bir kısmı ilçe sınırları içindedir. Buluntulara genellikle yörede bulunan küçük yerleşim alanlarında rastlanmaktadır. Bunlar, kuzeybatıda Ahlatlıbel ve Taşpınar, güneybatıda Gökçehöyük, güneydoğuda Karaoğlan, güneyde Selametli Beldesi, doğuda Yurtbeyi Köy yerleşimleridir. Selametle, Gökçehöyük ve Bezirhane köylerinde ilk Tunç çağına ait höyükler ve kalıntılar, Taşpınar Köyünde Roma döneminden kalma mezarlık ve sütun başları; Karaoğlan´da Bizans Dönemine ait sikkeler ve kalıntılar; Yurtbeyi ve Karaoğlan köylerinde Erken hıristiyanlık dönemine ait kilise kalıntıları bulunmuştur. Gerder, Bağiçi, Oğulbey köyleri ilk çağlardan kalan yerleşim yerleridir. İlçede; yaklaşık 10 adet eski tarihi konak ve ev tespit edilmiştir. 25 civarı höyük bulunmaktadır. Mahallelerin bazılarında 10´na yakın tarihi çeşme ve kitabeleri mevcutt ur. Ayrıca birçok mahallede mezarlık, kale mevkii, mermer sütunlar, antik yapılar, cami, türbe ve tapınaklar bulunmaktadır. Yeraltı şehirlerininde bulunduğu rivayetler arasındadır. Ayrıca Bölgede Termal su kaynakları mevcut olup Termal Turizm potansyeli vardır. Özellikle Karaali den Gerder köyüne kadar olan fay hattı boyunca özel bir kaynak alanının olduğu bilinmektedir.