Mamak´ın kuruluşu 1200´lü yılların ikinci yarısıdır. Kurucuları ise Ahilerdir. Ankara´da hüküm süren Ahi Hükümeti, değişik mekânları kuran ve yönetenlerin isimlerini o mekanlara verirlerdi. Daha doğru bir ifade ile o bölgeler, orayı idare eden Ahi büyüklerinin isimleri ile anılırları. Ahi Mamak, Ahi Etimesgut, Ahi Tura gibi… Mamak´ı ahiler tarafından kurulan çiftliği de Ahi Mamak yönetmiş ve buraya ismini vermiştir. Ankara´nın Osmanlılara geçmesinden sonra ise buradaki çiftliğe Tahir isminde bir komutan atanır. Kaynaklarda bu komutanı Tahir Mamak olarak görürüz. Anadolu´nun Türkler tarafından ele geçirilmesiyle birlikte, Türk obaları birer birer Mamak´ın şimdiki köylerine yerleştirilir. Bu bölgedeki isimlerin tamamına yakını Türk obalarından alır. Dodurga,Kıbrıs, Kızılca, Bayındır, Kayaş, Kızılca gibi. Moğol saldırıları ile sarsılan Anadolu düzeni Ankara´yı da etkiler. 40 yıl Moğol egemenliğinde kalan Ankara´da daha sonra Ahi egemenliğini görürüz. Ahi egemenliği sırasında Mamak Bölgesi ‘Ahi Mamak´ olarak anılır. Ankara´nın Osmanlılar tarafından fethinden sonra Mamak Bölgesi, ‘bölgenin meyve hanesi´ olarak anılmaya başlar. Hatip Çayı istikametince onlarca su değirmeni vardır. Osmanlı arşivlerinde bu değirmenlerin el değiştirdiğine işaret edilir. Bu su değirmenleri 1950´li yıllara kadar Ankaralılara hizmet etmiştir. 1957 yılında Hatip Çayında meydana gelen sel felaketi bu değirmenlerin birçoğunu yok ederken 135 kişi de hayatını kaybeder. Cumhuriyet Döneminde Mamak, ilk toplu taşım aracının faaliyetine tanıklık eder. Ankara-Kayaş Banliyö Tren Hattı (1929) toplu taşımacılıkta bir ilktir. Mamak Bölgesi Ankara´nın ilk şehir planlamasında gözükmez. Fakat 1930´lu yıllardan itibaren Mamak Bölgesi gecekondulaşmaya başlamıştır. Banliyö Tren Hattı üzerinde gecekondular süratle artar. 1950´li yıllara gelindiğinde, Ankara şehir planı tekrar gözden geçirilir. Devrin Başbakanı Adnan Menderes, Ankara, İstanbul, İzmir ve Konya başta olmak üzere Büyükşehirlerin planlamasının yapılmasını ister.