ERMENEK´İN KISA TARİHİ Ermenek, doğusunda Mersin´in Mut, güneyinde Gülnar ve Anamur ilçeleri, batısında Karaman´ın Sarıveliler, kuzeybatısında Başyayla ilçeleri ile kuzeyinde Karaman merkez köylerinin sınırları ile çevrili 1645 kilometre kare toprağı ve 31 Aralık 2016 kayıtlarına göre köyleri ile birlikte 29.475 nüfuslu bir ilçedir. Bulunduğu Taşeli Platosu, Türkiye´nin nüfus yönünden en tenha yerlerinden biridir. Yörede kilometre kareye düşen insan sayısı yaklaşık 22 kişi düşerken Ermenek´te bu sayı 18 kişiye inmektedir. Türkiye ortalaması 102, Karaman il ortalaması ise 28 kişidir. Dağlık, ormanlık sarp kayaların bulunduğu bir platoda doğal kayalıklarla çevrili bir kalenin önünde kurulmuş tarihi derinliği olan bir ilçedir. İlçe topraklarının tam ortasından Göksu´nun güney kolu olan Ermenek Çayı üzerinde Türkiye´nin 4. Büyük Gölü olan Ermenek Barajı ve HES´ i vardır. Hititler, Romalılar, Bizanslılar, Anadolu Selçukluları, Karaman Beyliği, Osmanlılar ve Cumhuriyet Dönemi´nde süre gelen zengin bir tarihi vardır. Tarihi süreç içinde adına bakılınca, Ermenek adının nereden geldiğini ve anlamını, bizde ilk açıklayan Doç. Dr. Kamil İlisulu´dur. (1) Onun kitabında, bağlık, bahçelik, yeşillik anlamında “İrem-nak” tan geldiği yazar. İkinci bir seçenek olarak da şehri fetheden Romalı komutan Germancius adına izafeten Germaniikopolis denildiğini yazar. Halit Bardakçı 2005 basımı “Bütün Yönleriyle Ermenek-Sarıveliler- Başyayla “ adlı kitabında, M.S. 30 yıllarına kadar Marassa veya Maraspolis olarak anılan kentin adının, Romalı komutan Germanicus´a izafeten “ Germenikopolis “ olarak değiştirildiğinden bahseder. Aynı eserde, Anadolu´nun tarihini ve coğrafi bilgilerini yazan Prof. W. RAMSAY Tarihi Kilikya Haritası´nda Ermenek´i Germanicopolis olarak gösterir. (2 ) Yöremizin ünlü tarihçilerinden Prof. Dr. İbrahim Hakkı Konyalı, şehrin iyi bilinen adlarından birisi “Germanikapolis “dir diye yazar. Bu adı şehrin fatihi Romalı kumandan Germanicius ‘un adandan aldığı söylenir. ( 3) “Germanik” İslami devirlerde “Ermenak “ şeklini almıştır. 1940´lı yıllarda da Ermenek adını almıştır. Bu şehrin klasik adlarından birisin de Maraspolis ( Maraspolla ) olduğu söylenir. (4 ) Ermenek adının tarihi gelişim içinde oluşumunu en kapsamlı araştıran Doç. Dr. Osman Doğanay´dır. Ona göre Ermenek adı Roma imparatorlarından Caligula Glaudias ve Neron´un sıfatı olan Germanikus adından türemiştir. ( 6 ) Kentin adı MS 17. yy da Germanikopolis olarak değiştirilmiştir. ( 5 ) 19.yy seyyahlarından Kineir, 1818 yılında yayınlanan çalışmasında kentin adını “Erminak “ şeklinde verir. Sterret, Ermenek´ten bugünkü adıyla söz eder. Kentin bilinen ilk adının Cllibanus ve ya Clibanum olabileceği düşünülmektedir. Alper Can tarafından yayınlanan “Kadim Bursa “kitabında Roma İmparatoru Tiberius´un üvey oğlu, Agustus´un yeğeni ve tahtın varisi olan Germancius Julius Caesar´a, Almanya bataklıklarında kazandığı zaferlerden dolayı Germanikus ( Cermen/ Alman ) takma adı verilmiş, adına Roma´da büyük törenler ve zafer alayları düzenlenmiştir. Bunun şöhretinden rahatsız olan İmparator Tiberrius onu doğuya Asya Seferi´ne göndermiş. Germanikus´un Suriye topraklarına vardığında, Suriye valisi tarafından öldürüldüğü ya da zehirlendiği söylenmektedir. Germanicius´un beklenmedik ölümü İmparatorluk dünyasında büyük üzüntülere neden olmuş ve özellikle Anadolu´da çoğu kente onun adı verilmiştir. O kentlerden biri de Ermenek´tir. ( 6 ) Ermenek, Bizans Dönemi´nde Dağlık Kilikya´nın en önemli merkezi yani Dekapolis´in başkentidir. Kendisi bir Taşeli çocuğu olan İmparator Zenon ( Elmayurdu/ Büyükkarapınar ) zamanında, başkent Dekapolis( Ermenek ) ve Titiupolis, Domiitopolis, Zenonopolis, Neapolis, Lassasis Eirenupolis Diokaisareia, Daliasndos, Klaudipolis gibi kentlerin yolları büyük imar görmüştür. ( 7 ) Taşeli Yöresi ( Ermenek- Sarıveliler -Başyayla ), tarih boyunca deniz tarafından gelen korsanlara ve Ova´dan gelen tehlikelere karşı insanların doğal bir sığınak alanı olmuştur. Yöre insanının karakterine, zor coğrafi koşullar ve beşeri münasebetler damgasını vurmuş, denizden ve kuzeyden (ovadan ) gelen düşman saldırılarına karşı kendini koruma güdüsü geliştirerek, buyruk altında yaşamasını sevmeyen, müstakil yaşamaya alışmış, idaresi zor olan insan yapısı ortaya çıkmıştır. ( 8 ) Taşeli Yöresi´nin büyük bir kısmını kapsayan İzavriya ( İsauria )halkı, Hristiyanlığın ilk yıllarında da bu yöreyi sığınak olarak kullanmıştır. Anadolu Selçuklu Devleti´nin büyük hükümdarı Sultan II. Kılıç Arslan zamanında, Çukurova Ermenileri ile savaşılarak Sınırları Silifke´ye kadar genişletildi ( 1178 ). II. Kılıç Arslan zamanında Türkistan´dan gelen yüz binlerce Türk göçmeni Anadolu´ya yerleştirilerek Türkleşmesi sağlanmıştır. Oğuzların Afşar boyundan olan Karamanoğulları Anadolu Selçuklu Sultanı I. Alaeddin Keykubâd tarafından Ermenek ve Çevresi ´ne yerleştirildiğinde( 1228 ), Karaman oymağının başında bulunan Nûre Sûfî Taşeli Yöresi Hristiyanları ile savaşarak topraklarını genişletti. Ölümünden sonra beyliğin başına Kerimüddin Karaman geçti ( 1256 ). Beylik de bu tarihte kuruldu. Karaman Bey´in ölümünden sonra yerine oğlu Şemseddin Mehmet geçti ve her yıl Selçuklulara verdiği vergiyi kesti. Selçuklular ve Moğollara karşı mücadelelek Konya´yı ele geçirdi. Gıyaseddin Siyavuşu hükümdar yaptı. Resmi yazışmaların Türkçe olmasını bir fermanla ilan etti ( 13 Mayıs 1277 ). Mehmet Bey´in buyruğu üzerine 1997´den beri her yıl 13 Mayısta Mehmet Bey´in türbesinin ve külliyesinin bulunduğu Ermenek- Balkusan´da Türk Dil Bayramı etkinlikleri kutlanır. XII. ve XIII. Yüz yıllarda Moğol baskıları ve Haçlı Seferleri Taşeli Yöresinde yaşayan Hristiyanları, iç kesimlerde yaşayan Türkleri olumsuz olarak etkilemiştir. Yöre halkının yaşam şartlarını güçleştirmiştir. Anadolu Selçuklularının zayıflaması ile Anadolu Türk Birliğini kurmak için mücadele eden Karaman ve Osmanlı Beyliği arasındaki mücadelede, Rum Ahmet Paşa ve Gedik Ahmet Paşa tarafından gönderilen kuvvetlere karşı Karaman Beylerinden Pir Ahmet, Mennan Kalesi´ne sığınmıştır. Orada savaşırken öldüğü ya da öldürüldüğü sanılmaktadır (1472). Son Karaman Beyi Kasım Bey´in 1483 yılında ölmesi ile Beylik tamamen Osmanlı egemenliğine girmiştir. Karaman Beyliği Dönemi´nde Ermenek ve çevresinde, toplumsal ihtiyaçları karşılayan çok sayıda cami, mescit, medrese, zaviye, hamam, köprü, çeşme yapılmış, kurumları yaşatmak ve süreklilik kazandırmak için çok sayıda vakıflar kurulmuştur. Günümüzde önemini yitirmiş olsa da tarihi süreçte Orta Toroslardan İç Anadolu´yu Akdeniz´e bağlayan en kısa kervan yolu Ermenek´ten geçmekte idi. Ermenek 1530´lu yıllarda Karaman Eyaleti´ne bağlı İÇ-İL ‘in sancak ( liva ) merkezidir. 1864 yılında ülke yönetiminde yeni bir takım düzenlemeler yapıldı. Bu düzenlemeye göre taşra yönetim birimleri vilayet, liva (sancak ), kaza, köy diye birimlere ayrıldı.1871´de köy ile kaza arasına nahiye yeni bir yönetim birimi olarak girdi. Nahiyelerin statüleri sona erinceye kadar Kazancı, Tepebaşı ve Göktepe Ermenek ilçesinin nahiyeleri olarak işlevini sürdürdü. 1845 yılında İçel Sancak merkezi olmuştur. 1871 yılında sancak merkezi Silifke´ye taşınmıştır. Ermenek 1910-1915 yıllarında Konya iline bağlanmış, 1915´te tekrar İçel Sancak merkezine, 1919 yılında da tekrar Konya iline bağlanmıştır. Ermenek ilçesi, 1989 yılında Karamanın il olması ile Karaman´a bağlı bir ilçe hâline gelirken, Ermenek´e bağlı Başyayla ve Sarıveliler ilçe statüsüne getirilmiştir. Kurtuluş Savaşı Dönemi´nde 1920´de çıkan isyanlardan bir tanesi de Bozkır Delibaş isyanıdır. Aslan Mehmet adındaki eşkıyanın Ermenek köylerindeki uzantıları, Ermenek´i basmışlar ve özellikle varlıklı şehir halkına dehşet saçan korkular yaşatmışlardır. Şehrin akıllı yöneticileri şehri basmadan isyancıları bir Nasihat Heyeti göndererek Dindebol (Katranlı) yakınlarında oyalamışlar ve onlarla anlaşma yoluna gitmişlerdir. Bu anlaşma sürecinde Konya telgraf hattı kesildiğinden Silifke jandarma güçlerine haber verilmiş ve Ermenek´te çatışma yaşanmıitır. Bu çatışma sonucu isyancılar tepelenmiş ve Ermenek Hükûmet Konağı önünde, Ankara´nın talimatı doğrultusunda idam edilmiştir. 15.09.1934 yılında Belediye Başkanı Hami Koçaş´ın önderliğinde, Ermenek´e HES kurularak, Türkiye´nin Tarsus ve Akşehir´den sonra elektriğe kavuşan üçüncü ilçesi olma ünvanı alınmıştır. Geçen yüz yılın başında hayvancılık, el sanatları ve rençperlikle geçimini sağlayan Ermenek halkı, günümüzde meyvecilik (elma, kiraz, ceviz ) , sebzecilik, ticaret, nakliye, madencilik( linyit ve mermer ) ve hayvancılık gibi alanlarda faaliyet göstererek geçimlerin sağlamaktadırlar. 17.06.2017 Ermenek ilçesinin köyleri (eski adları ile birlikte verilmiştir): Günümüzde Ermenek ilçesine bağlı Güneyyurt ve Kazancı beldeleri ile birlikte 26 köyü vardır: Ağaççatı (Çimene), Ardıçkaya (Nadire ), Aşağı Çağlar ( Aşağı İzvit ), Balkusan , Boyalık, Çamlıca (Muğallar ), Çavuş, Elmayurdu (İznebol ), Eskice, Evsin (İmsi ), Gökçekent ( Akmanastır ), Gökçeseki, Görmeli (Üçbölük ), İkizçınar (İerenepolis ), Katranlı (Dindebol ), Kayaönü ( Ezvendi ), Olukpınar (Kopukoluk ) , Pamuklu ( Cenne ), Pınarönü (Eresiller ),Sarıvadi (Özlüce), Tepebaşı (Halimiye ),Yalındal ( Arnava ), Yaylapazarı ( Zeyve ), Yerbağ ( Güzve ), Yeşilköy (Gürmün ), Yukarı Çağlar (Yukarı İzvit).